یورونیوز: طبق شاخص گذرنامه هِنلی، گذرنامه ایتالیا در رتبه سوم قدرتمند‌ترین پاسپورت‌های جهان برای سفر «بدون ویزا» یا «با ویزای بدو ورود» قرار دارد، که آن را به یکی از مطلوب‌ترین و تا پیش از این، آسان‌ترین گذرنامه‌ها برای به‌دست آوردن تبدیل کرده بود.

تا پیش از این، داشتن یک جد بزرگ یا حتی جد پدر بزرگ ایتالیایی برای تضمین تابعیت ایتالیا کفایت می‌کرد؛ اما اکنون یک فرمان غافلگیرکننده شرایط را تغییر داده و دریافت تابعیت برای کسانی که نسب ایتالیایی دارند، دشوارتر از گذشته شده است.

دولت ایتالیا در ۲۸ مارس (هشتم فروردین)، قوانین دریافت تابعیت از طریق «حق خون» را سخت‌تر کرد. این قانون به زودی برای تصویب به پارلمان فرستاده خواهد شد و هرچند که ممکن است تغییراتی در آن اعمال شود، اما در حال حاضر درخواست‌های جدید تابعیت باید مطابق با شرایط جدید ارائه شوند.

این تغییرات ناگهانی، بر سرنوشت هزاران نفر در سراسر جهان که به‌دنبال دریافت گذرنامه ایتالیا بودند یا خود را برای این اقدام آماده می‌کردند، تأثیر گذاشته است.

طبق قوانین جدید، دست‌کم باید یکی از والدین متقاضیان یا دست‌کم پدربزرگ یا مادربزرگ آنها ایتالیایی باشند تا بتوانند از طریق «حق خون» درخواست تابعیت کنند. همچنین آنها باید تسلط به زبان ایتالیایی را نیز ثابت کنند که پیش از این تنها برای کسب ملیت از طریق اقامت یا ازدواج لازم بود.

در حال حاضر، متقاضیان نیازی به زندگی در ایتالیا ندارند، اما باید دست‌کم سابقه سه سال اقامت در این کشور را داشته باشند تا واجد شرایط درخواست شهروندی شوند.

پیش از این، هرکسی که دارای یک نیای ایتالیایی بود و آن فرد پس از ۱۷ مارس ۱۸۶۱ (۲۶ اسفند ۱۲۳۹) (زمان تشکیل پادشاهی ایتالیا) زنده بوده، برای دریافت تابعیت واجد شرایط بود. این فرآیند حدود دو سال طول می‌کشید و هزینه‌هایی از جمله هزینه‌های تصدیق و ترجمه اسناد تا هزاران دلار را در بر می‌گرفت.

این بدین معنا بود که حتی اگر والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ فرد تابعیت ایتالیا را نداشتند، افراد می‌توانستند بر اساس نیاکان بزرگ‌تر یا حتی نسل‌های پیشین درخواست دهند.

هدف از اصلاحات و برخورد با سوءاستفاده‌ها

طبق گفته آنتونیو تاجانی، وزیر خارجه ایتالیا، این اصلاحات به‌منظور مقابله با «سوءاستفاده‌کنندگانی» وضع شده که برای رهایی از محدودیت‌های سفر، تابعیت ایتالیا را اخذ می‌کنند.

بنا بر اعلام وزارت خارجه ایتالیا، تعداد شهروندان ایتالیایی مقیم خارج از کشور بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۴ میلادی حدود ۴۰ درصد افزایش یافته و از ۴.۶ میلیون نفر به ۶.۴ میلیون نفر، که عمدتاً در آرژانتین و برزیل ساکن هستند، رسیده است.

 طبق فرمان جدید، شهروندان ایتالیایی که تابعیت کشور دیگری را نیز دارند، در صورتی که «فعالانه مشارکت نداشته باشند» یعنی مالیات پرداخت نکنند، در انتخابات رأی ندهند یا گذرنامه و کارت شناسایی خود را تمدید نکنند، تابعیت ایتالیایی خود را از دست خواهند داد. 

کنسولگری ایتالیا در آرژانتین در سال ۲۰۲۴ میلادی حدود ۳۰ هزار درخواست تابعیت را رسیدگی کرده که این رقم ۱۰ هزار درخواست بیشتر از سال قبل از آن است.

مقامات کنسولگری ایتالیا در برزیل نیز ۲۰ هزار درخواست را در سال ۲۰۲۴ پردازش کردند که این رقم ۶ هزار درخواست بیشتر از سال ۲۰۲۳ است.

آقای تاجانی گفت که بیشتر این افراد هیچ ارتباط مستقیمی با کشور ایتالیا ندارند، در ایتالیا مالیات پرداخت نمی‌کنند و رأی نمی‌دهند. وی اضافه کرد که این اصلاحات ضروری است، زیرا «تابعیت نمی‌تواند به‌طور خودکار برای کسانی که جد آنها قرن‌ها پیش مهاجرت کرده است، بدون هیچ‌گونه پیوند فرهنگی یا زبانی با کشور اعطا شود.»

تغییرات گسترده در قوانین تابعیت ایتالیا

ایتالیا تابعیت را بر اساس «اصل خاک» اعطا نمی‌کند. این بدان معناست که حتی افرادی که در ایتالیا متولد می‌شوند، به‌طور خودکار تابعیت دریافت نمی‌کنند. آنها باید تا ۱۸ سالگی صبر کرده و ثابت کنند که حداقل ۱۰ سال به‌صورت قانونی در این کشور زندگی کرده‌اند تا بتوانند درخواست تابعیت دهند.

طبق فرمان جدید، شهروندان ایتالیایی که تابعیت کشور دیگری را دارند، در صورتی که «فعالانه مشارکت نداشته باشند» یعنی مالیات پرداخت نکنند، در انتخابات رأی ندهند یا گذرنامه و کارت شناسایی خود را تمدید نکنند، تابعیت ایتالیایی خود را از دست خواهند داد. این بدان معناست که افرادی که تابعیت ایتالیا را دریافت کرده‌اند، اما هرگز به این کشور سفر نمی‌کنند، ممکن است نتوانند آن را حفظ کنند.

 هزینه درخواست تابعیت دو برابر شده و از ۳۰۰ یورو به ۶۰۰ یورو افزایش یافته است.

افرادی که با یک شهروند ایتالیایی ازدواج می‌کنند، باید حداقل دو سال در ایتالیا زندگی کنند تا بتوانند از این طریق تابعیت دریافت کنند. هزینه درخواست تابعیت نیز دو برابر شده و از ۳۰۰ یورو به ۶۰۰ یورو افزایش یافته است.

ایتالیایی‌هایی که در ایتالیا متولد شده، اما اکنون در خارج از کشور زندگی می‌کنند، همچنان می‌توانند تابعیت خود را به فرزندانشان منتقل کنند، اما باید تولد آنها را در ایتالیا ثبت کنند.